“We’ll own it,” verklaarde Trump over Gaza. De voormalige Amerikaanse president sprak over plannen om het gebied volledig op te knappen, gevaarlijke bommen te verwijderen en verwoeste gebouwen te slopen. “We kunnen er iets fenomenaals van maken, de Rivièra van het Midden-Oosten.” Zijn woorden, uitgesproken tijdens een persmoment naast de Israëlische premier Netanyahu, lijken geen spontane uitspraken. Trump las een voorbereide tekst voor, wat erop duidt dat er over het plan is nagedacht.
Internationale verontwaardiging
Met deze uitspraken veroorzaakte Trump opnieuw opschudding, zelfs voor zijn doen. De internationale gemeenschap reageerde vrijwel unaniem afkeurend en experts in internationaal recht zetten grote vraagtekens bij zijn voorstellen.
Opvallend genoeg deed hij deze uitspraken midden in de eerste fase van een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas, terwijl de VS als bemiddelaar betrokken is bij de onderhandelingen over een tweede fase.
Trump ziet geen toekomst voor Palestijnen in Gaza
Volgens Trump is Gaza onleefbaar voor Palestijnen en moeten zij permanent worden opgenomen door Jordanië, Egypte en andere landen in de regio. Hij stelde voor dat de VS het gebied zou ‘overnemen’ en herontwikkelen.
Trump staat bekend om het doen van radicale uitspraken die de bestaande diplomatieke mores volledig negeren. Zijn woorden zijn, volgens onderzoeker Khaled Elgindy, “bizar en onsamenhangend” en roepen meer vragen op dan ze beantwoorden.
Ontregelen als strategie
Jolle Demmers, hoogleraar conflictstudies aan de Universiteit Utrecht, ziet hierin een terugkerend patroon bij Trump. “Hij ontregelt zijn tegenstanders compleet, laat ze bungelen en zweten. Vervolgens komt er een stappenplan.”
Ook hoogleraar internationaal recht Janne Nijman maakt zich zorgen. Volgens haar geeft Trump met zijn uitspraken de indruk dat hij de rechten van Palestijnen en het internationale recht irrelevant acht. “Moet je dit zomaar laten passeren?” vraagt ze zich af. “Dit tast de internationale rechtsorde aan.”
Roofdierkapitalisme en geopolitieke belangen
Trump beweert niet dat de VS Gaza zal annexeren, iets wat volkenrechtelijk niet toegestaan is. Wel ziet hij mogelijkheden voor grootschalige wederopbouw door Amerikaanse bedrijven, een aanpak die doet denken aan hoe China delen van Sri Lanka na een burgeroorlog opnieuw ontwikkelde.
Volgens Demmers bekijkt Trump de situatie door de lens van een projectontwikkelaar. Door grond te leasen en Amerikaanse investeerders aan te trekken, zou hij Gaza opnieuw kunnen opbouwen zonder dat andere grootmachten hierop ingrijpen.
VN-secretaris-generaal Guterres uitte zorgen over Trumps oproep om alle Palestijnen uit Gaza te verwijderen. Dit wordt door velen gezien als een oproep tot etnische zuivering, iets wat bij Palestijnen herinneringen oproept aan de Nakba van 1948, toen honderdduizenden Palestijnen verdreven werden.
Demmers ziet Trumps plannen als een extreme vorm van kapitalisme, waarbij bezit en macht worden vergroot door onteigening. Ook Nijman noemt het ‘roofdierkapitalisme’, waarbij de rechten van Palestijnen worden genegeerd. “Laat Palestijnse ondernemers hun eigen kust ontwikkelen en respecteer hun rechten,” stelt zij.
Wat wel consistent blijft met eerdere Amerikaanse regeringen, is de onvoorwaardelijke steun aan Israël. Trump pakt het alleen op zijn eigen manier aan, wat hem bij zijn achterban populair maakt. “Hij speelt het spel volledig anders,” concludeert Demmers.
