De Europese industrie verkeert in een ernstige crisis. Recent kondigde een Duitse staalproducent aan duizenden banen te schrappen, terwijl diverse autofabrikanten overwegen hun fabrieken te sluiten. Bovendien staat het Europese batterijproject Northvolt op de rand van faillissement.
De Europese Unie ziet zich genoodzaakt snel in te grijpen. De nieuwe Europese Commissie, die vandaag door het Europees Parlement is goedgekeurd, legt de nadruk op het versterken van de Europese concurrentiekracht. Voorzitter Ursula von der Leyen presenteerde een pakket maatregelen om de industrie nieuw leven in te blazen.
Ingrid Thijssen, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW, benadrukt de urgentie: “Bedrijven vertrekken of investeren elders. Europese ondernemingen kunnen niet langer concurreren met die uit Amerika of China.”
Drie kernproblemen
Volgens een rapport van voormalig Italiaans premier Mario Draghi zijn er drie hoofdredenen voor de huidige situatie:
- Gebrek aan innovatie: Europa blijft achter bij de VS en China op technologisch gebied. Slechts vier van de vijftig grootste techbedrijven zijn Europees.
- Hoge energieprijzen: Elektriciteitskosten zijn in Europa twee tot drie keer hoger dan in de VS; gasprijzen zelfs vier tot vijf keer hoger. Dit bemoeilijkt concurreren voor de zware industrie.
- Afhankelijkheid van andere landen: Europa is sterk afhankelijk van landen als China voor essentiële grondstoffen, zoals lithium voor batterijen. Ook op het gebied van veiligheid leunt Europa op de Verenigde Staten, wat sinds de herverkiezing van Trump onzeker is geworden.
Strategieën voor herstel
Om deze uitdagingen aan te pakken, stelt Von der Leyen de volgende maatregelen voor:
- Stimuleren van innovatie: Start-ups moeten eenvoudiger in heel Europa kunnen groeien.
- Verduurzaming van de industrie: Binnen de eerste honderd dagen presenteert de Commissie de ‘Clean Industrial Deal’ om energieprijzen te verlagen en de concurrentiepositie te verbeteren. Dit omvat het stimuleren van vraag naar duurzame Europese producten.
- Versterken van veiligheid en onafhankelijkheid: Door handelsovereenkomsten moeten aanvoerlijnen worden veiliggesteld en de afhankelijkheid van China verminderd. Bedrijven moeten beter voorbereid zijn op crises.
Financiële injectie en administratieve verlichting
Draghi schat dat er jaarlijks 800 miljard euro extra nodig is, op te brengen door overheden en bedrijven gezamenlijk. Het moet eenvoudiger worden voor bedrijven om in verschillende EU-landen financiering te vinden. Ook Europees geld moet hierin bijdragen.
Daarnaast belooft de Commissievoorzitter de administratieve lasten voor bedrijven met 25% te verminderen. Hiervoor is een Eurocommissaris aangesteld die Europese regelgeving moet vereenvoudigen.
Nieuwe prioriteiten voor de Europese Commissie
De focus van de nieuwe Commissie ligt op het versterken van de Europese concurrentiekracht, mede door de veranderde geopolitieke situatie. Hoewel de wil om te handelen groot is, blijft de vraag waar het benodigde extra geld vandaan moet komen.
