Het aantal studenten in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) blijft afnemen. Dit jaar zijn er bijna tweeduizend studenten minder dan vorig jaar, terwijl er grote tekorten zijn aan praktijkgerichte vakmensen. De MBO Raad noemt deze daling zorgwekkend.
Krimpende studentenaantallen
Dit jaar volgen 467.500 studenten een mbo-opleiding, tegenover 469.400 vorig jaar. Deze aantallen sluiten studenten uit die via bedrijven een opleiding volgen. De daling begon in 2020 en kan op termijn leiden tot een tekort aan vakmensen in sectoren zoals zorg, techniek, onderwijs en bouw.
Negatief imago beïnvloedt keuzes
Een groot deel van de daling wordt toegeschreven aan het negatieve imago van het mbo. Veel vmbo-leerlingen kiezen ervoor om via de havo naar het hbo te gaan, in plaats van direct door te stromen naar het mbo. Volgens de MBO Raad speelt de overtuiging dat “hoger altijd beter is” hierbij een grote rol.
Ondanks oproepen van de voormalige onderwijsminister om havo- en vwo-leerlingen te motiveren voor het mbo, blijft de toestroom beperkt. Dit terwijl afgestudeerden in technische vakken, zoals procestechniek, vaak direct een goed salaris kunnen verdienen.
Stageplekken blijven probleem
Een gebrek aan stageplekken, vooral in de zorg, is een belangrijke oorzaak van de daling. Sommige opleidingen hebben zelfs een maximumaantal studenten moeten instellen. Plannen van de zorgminister om te bezuinigen op zorgstages stuiten dan ook op kritiek van brancheverenigingen.
In de technieksector is de situatie eveneens nijpend. Met tienduizenden openstaande vacatures pleit Techniek Nederland voor meer investeringen in techniekopleidingen en gedeeltelijke vrijstelling van collegegeld voor studenten in deze richtingen.
Opleidingen met beperkte perspectieven
Volgens Techniek Nederland kiezen te veel jongeren voor studies met een beperkte arbeidsmarktperspectief, zoals luchtvaartdienstverlening of financiële dienstverlening. De organisatie pleit voor een limiet op het aantal studenten in deze opleidingen om hen te motiveren voor sectoren waar de vraag groot is.
Critici vrezen dat dit de vrijheid van onderwijskeuze beperkt, maar voorzitter Doekle Terpstra ziet het anders. Hij benadrukt dat zonder duidelijke keuzes de situatie verder verslechtert.
Praktijkgericht onderwijs als oplossing
Niet alle mbo-scholen zien een daling. Het Koning Willem I College trekt juist meer studenten dankzij praktijkgericht onderwijs en nauwe samenwerking met bedrijven. Door werkleertrajecten en gerichte opleidingen, zoals een snelle training tot laadpaleninstructeur, kunnen studenten direct aan de slag of verder studeren.
Volgens Ben Snoeijs, adviseur techniekonderwijs, is het belangrijk om jongeren al op jonge leeftijd te enthousiasmeren voor techniek. Hij pleit voor meer aandacht voor technische vaardigheden op basisscholen, waar dit vaak ontbreekt.
